بازی‌ های نمادین چیست ؟+مراحل آن

بازی‌ های نمادین چیست؟ یکی از مراحل مهم رشد ‌‌بازی‌ در کودکان است. ‌‌بازی‌ یک فرآیند طبیعی برای رشد کودک حیاتی است. شما به‌عنوان یک والد باید در مورد این نوع ‌‌بازی‌ها و اینکه چطور می‌توانید آن را در خانه یا مدرسه پرورش دهید، بدانید.

اگر میخواهید بدانید که بازی درمانی چیست و چگونه به کودکان کمک می‌کند؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا انواع بازی‌ های نمادین را بشناسید

بازی‌ های نمادین چیست‌‌ ؟

از انواع ‌‌بازی‌‌ها در کودکان است که در آن کودکان خردسال از یک شی یا اسباب‌‌‌بازی‌های به‌جای شی دیگری استفاده می‌کنند؛ ‌‌بازی‌‌های نمادین رایج ‌‌بازی‌هایی شبیه به ‌‌بازی‌های فانتزی، ‌‌بازی‌های تخیلی و یا ‌‌بازی‌‌های نمایشی است.

مثال‌هایی از ‌‌بازی‌های نمادین در کودکان

اگر کمی به بازی‌های کودکان دقت کنید، می‌توانید بازی‌های نمادین را در بازی‌های عادی آن‌ها پیدا کنید. یک مثال از ‌‌بازی‌های نمادین، لگویی است که به تلفن همراه تبدیل می‌شود و از آن برای تماس با مامان یا بابا در محل کار استفاده می‌شود. لگوها هم قابلیت زیادی برای استفاده در بازی نمادین دارند. این اسباب‌بازی‌های جذاب کودکانه، هر لحظه می‌توانند به چیزی تبدیل شوند و در بازی نمادین مورد استفاده قرار گیرند.

یک نمونه متعارف دیگر هم جعبه‌های خالی‌ای است که کودکان آن را به ماشین یا قایق تبدیل می‌کنند. گاهی هم طناب‌بازی را به شلنگ آتش‌نشانی تبدیل کرده و با آن نقش آتش‌نشان را ایفا می‌کنند. بنابراین اسباب ‌‌بازی‌های مورداستفاده در ‌‌بازی‌های نمادین می‌توانند به شکل هر نوع شیء، اسباب‌‌‌بازی‌ یا مواد زائد باشند و تنها نیازمند قوه تخیل هستند. کودکان با استفاده از این وسایل در بازی‌های نمادین خود نقش‌های مختلفی کسب می‌کنند؛ گاهی پلیس و گاهی هم آتش‌نشان می‌شوند. این نقش‌ها و بازی‌ها علاوه بر تقویت قوه تخیل کودکان، آن‌ها را برای پذیرش نقش‌های آینده خود هم آماده می‌کند. همچنین کودک با قرار دادن خود در جای دیگری، مثل معلم، با کار او آشنایی بیشتری پیدا کرده و این انتخاب نقش می‌تواند در تقویت همدلی در کودک نیز نقش داشته باشد. زمانی که او خود را جای مادر یا پدر قرار می‌دهد، با توقعاتی که والدین دارند بیشتر آشنا خواهد شد.

نمونه هایی از ‌‌بازی‌ های نمادین در کودکان:

– مثالی از ‌‌بازی‌ های نمادین، لگویی است که به تلفن همراه تبدیل می‌شود و از آن برای تماس با مامان یا بابا در محل کار استفاده می‌شود.

-گاری که در فروشگاه ‌بازی‌ تبدیل به یک چرخ خرید می‌شود.

– کارتن کوچکی را که تبدیل به یک قارچ سمی می‌‌کنند.

– تعدادی پتو و صندلی را که تبدیل به یک چادر می‌کنند.

– لگو‌های مختلفی که تبدیل به می‌شود.

-جعبه که تبدیل به قایق می‌شود.

-طناب پرش که تبدیل به لوله آتش‌نشانی می‌شود.

بنابراین اسباب ‌‌بازی‌های ‌‌بازی‌های نمادین می‌توانند به شکل هر نوع شی، اسباب‌‌‌بازی‌ یا مواد زائد باشند و تنها نیازمند قوه تخیل است.

منظور از بازی های نمادین چیست؟

آیا وقتی که کودک بودید به خانه مادربزرگتان می‌رفتید و با بالشت‌ها و تشک‌ها برای خودتان قلعه درست می‌‌کردید؟ یا شاید روی میز لحاف انداخته و از آن برای خود یک خانه رویایی می‌ساختید. به این‌ها بازی نمادین می‌گویند. بازی‌های نمادین از انواع ‌‌بازی‌‌ها در کودکان است که در آن کودکان خردسال از یک شیء یا اسباب‌‌‌بازی‌های به‌جای شیء دیگری استفاده می‌کنند؛ ‌‌بازی‌‌های نمادین رایج ‌‌بازی‌هایی شبیه به ‌‌بازی‌های فانتزی، ‌‌بازی‌های تخیلی و یا ‌‌بازی‌‌های نمایشی است. گویی که کودک در صحنه تئاتر قرار گرفته و تخیل خود را برای بینندگان فرضی اجرا می‌کند.

تفاوت بین ‌‌بازی‌ های نمادین و ‌‌بازی‌های وانمودی چیست‌‌؟

در حالی که ‌‌بازی‌های نمادین و ‌‌بازی‌های وانمودی شبیه هم هستند، برخی نظریه پردازان از ‌‌بازی‌های وانمودی به عنوان اصطلاحی برای توصیف ‌‌بازی‌های نمادین و ‌‌بازی‌های عملکردی، با هم استفاده می‌کنند. بازی‌های عملکردی، پیش‌نمادین هستند و به بازی کودکی اشاره دارد که از یک شیء به طور مناسب و به شیوه‌ای مرسوم استفاده می‌کند؛ برای مثال، کودکی که یک گوشی اسباب‌‌‌بازی‌ را برمی‌دارد و آن را کنار گوش خود می‌گذارد و مشغول صحبت کردن می‌شود، ‌‌بازی‌ عملکردی می‌کند. در حالی که کودکی که یک لگو یا شیء دیگری را برمی‌دارد و روی گوش خود می‌گذارد و حرکت می‌کند، ‌‌بازی‌های نمادین انجام می‌دهد.

اکثریت محققین توافق دارند که ‌‌بازی‌، زمانی نمادین است که به وضوح یک شیء در مقابل یک شی دیگر قرار گیرد یا زمانی که وانمود کند یک شیء غایبی وجود دارد؛ به عبارتی دیگر، تظاهر کند گوشی در دست دارد امّا چیزی در دست نداشته باشد.

مطلب پیشنهادی: اهمیت بازی مستقل برای کودکان

بازی‌ های نمادین چه زمانی در کودک پدیدار می‌شود؟

‌‌بازی‌های عملکردی یا پیش‌نمادین در اواخر سال اول زندگی بین سنین 8 تا 11 ماهگی ظاهر می‌شوند؛ مرحله اول ‌‌بازی‌های نمادین در حدود 12-11 ماهگی شروع می‌شود و در 2 سالگی پیچیده‌تر و پیشرفته‌تر می‌شوند.

مراحل رشد ‌‌بازی‌ های نمادین چیست ؟

در رشد کودک ‌‌بازی‌ های نمادین نقشی بسیار حیاتی دارند؛ به‌خصوص برای رشد شناختی (ذهنی) کودک. ژان پیاژه رشد شناختی کودک را بر اساس سن به 4 مرحله تقسیم کرده است.

1- دوره‌ حسی–حرکتی (از بدو تولد)؛ از حرکات و فعالیت‌های رفلکسی به فعالیت‌های عملی پیش می‌رود و از حواس و عملکردهای حرکتی (حرکت) استفاده می‌کند. کودکان در این دوره تا حدودی بر محیط خود کنترل دارند.

2- دوره پیش‌عملیاتی (از 2 سالگی)؛ در این دوره نمایش چیز‌ها را به صورت ذهنی یا نمادین ایجاد می‌کند. این زمانی است که ‌‌بازی‌ها و نقاشی نمادین ظاهر می‌شوند.

3- دوره عملیات عینی (از 7 سالگی)؛ کودک سیستم شناختی منسجمی ایجاد می‌کند و قادر به فرآیند‌های فکری برگشت‌پذیر است. کودکان می‌توانند دسته‌بندی‌ها، طبقه‌بندی‌ها و سلسله مراتب را در گروه‌ها درک کنند، با این‌حال در این دوره تفکر به چیز‌ها‌ی واقعی و ملموس محدود است.

4- دوره عملیات صوری (از 11 سالگی)؛ می‌تواند فرآیند‌های فکری صوری را اجرا کند، مانند تفکر انتزاعی یا منطقی و استنباط. کودکان می‌توانند احتمالات و فرضیه‌ها را درک کنند. عمل “فکر کردن” ملزم به چیز‌های ملموس نیست.

همانطور که میبینید کودکان نوپا و پیش‌دبستانی در دوره‌ی پیش‌عملیاتی هستند؛ بنابراین از طریق ‌‌بازی‌های نمادین مفاهیم مختلف را می‌آموزند.

اهمیت بازی های نمادین

این بازی‌ها در اوایل کودکی فواید زیادی دارند. کودکان مهارت‌های متعددی را در خود پرورش می‌دهند و در زمینه‌های مختلفی رشد می‌کنند. در کنار فرآیند‌های شناختی که در بالا ذکر شده است، در اینجا 7 مزیت برای ‌‌بازی‌های نمادین وجود دارد که کودک شما را ملزم به شرکت در این بازی‌ها کند.

رشد فیزیکی؛ در طول ‌‌بازی‌، کودکان با استفاده از بدن و حرکات خود مهارت‌های حرکتی ظریف و درشت را تقویت می‌کنند.

حل مسئله؛ حل‌مسئله مهارتی است که در همه ی انواع ‌‌بازی‌ها به طور پیوسته توسعه می‌یابد. در ‌‌بازی‌ های نمادین، هر زمانی که کودکان دنبال وسیله‌ای هستند که یک نوع نماد باشد و یا دنبال شی خاصی هستند و تصمیم می‌گیرند که چه چیزی می‌تواند نشان دهنده‌ی آن باشد، آن‌ها در حال حل‌مسئله و یادگیری پیدا کردن راه‌حل‌های مختلف هستند.

رشد زبان؛ رشد زبان حوزه‌ای است که ارتباط نزدیکی با ‌‌بازی‌های نمادین دارد.

رشد عاطفی؛ کودکان از ‌‌بازی‌های تخیلی برای بیان احساسات و نیاز‌های عاطفی خود استفاده می‌کنند و تجربیات خود از جهان را در بازی‌ها نشان می‌دهند. برای آن‌ها این یک فرآیند بسیار سالم و ضروری است که چگونه آن چیزی که از دنیا کشف می‌کنند را درک کنند.

خلاقیت؛ خلاقیت مهارتی است که می‌توان آن را از سنین پایین در کودک پرورش داد. در طول ‌‌بازی‌های وانمودی، کودکان به تخیل خود تکیه می‌کنند. از این طریق خلاقیت و توانای خود را برای تفکر، از را‌ه‌های جدیدی می‌سازند.

مهارت‌های ارتباطی؛ در تمام ‌‌بازی‌‌ها ، کودکان ارتباط با دیگران و انجام تعاملات را تمرین می‌کنند؛ بنابراین آن‌ها مهارت‌های اجتماعی خود را می‌سازند.

مشوق ‌‌بازی‌ های نمادین چیست : ایده‌هایی برای فعالیت‌

تهیه مواد برای ‌‌بازی‌های نمادین بسیار ساده و بدون پیچیدگی است چون نیازی به خرید چیزی ندارید و از وسایل اطراف خود می‌توانید استفاده کنید.  این به این دلیل است که هر چه وسیله‌ای بیشتر شبیه وسیله‌ای خاص باشد، بیشتر برای هدف خاص استفاده می‌شود و استفاده از تخیل را محدود می‌کند؛ بنابراین بهترین اشیاء وسایلی مانند جعبه، صندوق، تخته چوبی و بلوک در هر شکل و اندازه‌ای هستند. منابع طبیعی مانند چوب، سنگ، پوست برای تحریک ‌‌بازی‌های نمادین عالی هستند.

پس هرچه ساده‌تر، بهتر. بازی‌های نمادین از جمله کم‌خرج‌ترین بازی‌های دنیا محسوب می‌شوند.

انواع دیگر ‌‌بازی‌ها چیست‌‌؟

* روتین

* ‌‌زبانی

*‌‌ حسی-حرکتی

* ‌‌اکتشافی

* ‌‌رقابتی

* ‌‌سازنده

* ‌‌فیزیکی (حرکتی)

* ‌‌بیانگر (خلاق)

هر نوع ‌‌بازی مهارت‌های کودک شما را منحصر به فرد می‌سازد و همه‌ی انواع آن‌ها به یک اندازه برا رشد و تقویت کودک شما مهم هستند.