بازیهای اجتماعی کودکان چیست؟ گرچه بازیهای کودکان معمولاً خودانگیخته و ساده به نظر می‌رسند، اما نقش مهمی در رشد آن‌ها دارند. وقتی کودکان در فعالیت‌های اجتماعی بدون ساختار شرکت می‌کنند، خلاقیت خود را به کار می‌گیرند تا تجربیات متنوع و تازه‌ای بسازند. این تجربیات، آن‌ها را برای مواجهه با موقعیت‌های اجتماعی واقعی آماده می‌کند. در جریان بازیهای اجتماعی، کودکان مذاکره، همکاری و ابراز عواطف را تمرین می‌کنند. به همین دلیل، مهارت‌های اجتماعی، ارتباطی، عاطفی و همچنین توانایی تنظیم هیجانات در آن‌ها تقویت می‌شود. کودکانی که زمان بیشتری را به بازی اختصاص می‌دهند، معمولاً خلاق‌تر هستند و مهارت‌های حل مسئله‌ی بهتری دارند.
به هر فعالیتی که کودک با هدف لذت بردن انجام دهد، بازی می‌گویند. کودک هنگام بازی دنبال هدف خاصی نیست و بازی کردن برای او دستاوردمحور نیست. ما نیز در پایان بازی، انتظار دستاورد مشخصی از کودک نداریم. با این حال، انتخاب اسباب‌بازی‌های مناسب و خرید بازیهای آموزشی کودکان می‌تواند این تجربه را پربارتر کند. این نوع بازی‌ها علاوه بر سرگرمی، به رشد مهارت‌های ذهنی، اجتماعی و عاطفی کودکان کمک زیادی می‌کنند و مسیر یادگیری را به شکل طبیعی و مؤثر پیش می‌برند.
بازیهای اجتماعی کودکان چیست؟
به رفتار تعاملی و بازیگوشی در پستانداران جوان، از جمله انسان، اشاره دارد. این رفتارها برای رشد انعطاف‌پذیری رفتاری، شایستگی‌های اجتماعی، مهارت‌های شناختی و انسجام گروهی ضروری هستند. بازی نوعی مشوق طبیعی است که با سیستم‌های عصبی مرتبط با لذت، انگیزه و کارکردهای شناختی در ارتباط مستقیم قرار دارد.
بازی کردن جنبه‌های مختلف بهزیستی جسمی و روانی کودک را تأمین می‌کند. اما مهم‌تر از همه، بازی بخش کلیدی در رشد اجتماعی سالم کودک است. شرکت در فعالیت‌های اجتماعی بدون ساختار به بسط مهارت‌های اجتماعی او کمک می‌کند. در ادامه، مهم‌ترین مزایا را با جملات کوتاه و فعال مرور می‌کنیم:
-
ایجاد همدلی
وقتی کودک نقش‌آفرینی می‌کند، خود را جای دیگران می‌گذارد و دنیای اطراف را از نگاه آن‌ها می‌بیند. این تجربه سطح درک او از احساسات دیگران را بالا می‌برد و به او می‌آموزد چطور رفتار خود را براساس تأثیرش بر دیگران تنظیم کند. علاوه بر این، تعامل با کودکانی از فرهنگ‌ها و طبقات اقتصادی مختلف تاب‌آوری و گشودگی او نسبت به تجربیات جدید را تقویت می‌کند.
-
تقویت مهارت‌های زبانی و کلامی
فرصتی برای بیان افکار و احساسات ایجاد می‌کند. در حین بازی، کودک مذاکره، اشتراک‌گذاری، نوبت‌گیری و حل تعارض را تمرین می‌کند. این فرآیند باعث می‌شود مهارت‌های کلامی او بهبود یابد و بتواند منظورش را دقیق‌تر به دیگران منتقل کند.
-
کاهش رفتارهای اجتماعی نامناسب
وقتی کودک فعالانه در بازیهای گروهی شرکت می‌کند، یاد می‌گیرد که صبر کند و رفتار دوستانه داشته باشد. در نتیجه، آزمون و خطا در حین بازی باعث می‌شود ویژگی‌هایی مثل خودخواهی و پرخاشگری در او کمتر شود.
-
کاهش اضطراب و تنظیم هیجانات
محیطی امن فراهم می‌کنند تا کودک بدون ترس از قضاوت، احساساتش را ابراز کند. این فرصت باعث می‌شود اضطراب او کاهش پیدا کند و انعطاف بیشتری در مواجهه با موقعیت‌های استرس‌زا نشان دهد. علاوه بر این، بازی به کودک کمک می‌کند دیدگاه مثبت‌تری نسبت به تفاوت‌های فردی داشته باشد.
-
افزایش اعتمادبهنفس و عزت‌نفس اجتماعی
در بازیهای اجتماعی نقشی کاربرگرا و خلاقانه به کودک داده می‌شود. او به‌تنهایی تصمیم می‌گیرد و استقلال خود را تجربه می‌کند. همین احساس استقلال، شادی و اعتمادبهنفس کودک را افزایش می‌دهد و عزت‌نفس او را تقویت می‌کند.
مطلب پیشنهادی: بازیهای اجتماعی برای کودکان نیازهای ویژه؛ راهکاری موثر برای تقویت مهارت‌های ارتباطی
نتیجه‌گیری
از کودکان انتظار می‌رود که از همان سال‌های اولیه زندگی، مهارت‌هایی متناسب با توانایی‌هایشان یاد بگیرند؛ مهارت‌هایی که در آینده تحصیلی، شغلی و اجتماعی آن‌ها نقش مؤثری ایفا می‌کنند. این یادگیری‌ها به والدین نیز احساس رضایت بیشتری نسبت به خود و فرزندان‌شان می‌دهد. با رشد آگاهی عمومی و پیشرفت‌های علمی، از والدین خواسته می‌شود که فرافکنی را کنار بگذارند و اجازه دهند روند رشد کودک، مسیر طبیعی خود را طی کند. کودکان نباید لذت‌های طبیعی دوران کودکی را از دست بدهند.
بدون هدف‌گذاری سخت‌گیرانه و همراه با لذت، بازی بخش مهمی از رشد عاطفی و هیجانی کودک است. والدین بهتر است تحت تأثیر تبلیغات نادرست قرار نگیرند و این فرصت را به کودک بدهند تا از طریق بازیهای ساده و کودکانه، به‌طور طبیعی یاد بگیرد، عزت نفس خود را تقویت کند و برای تبدیل شدن به بزرگسالی شاد و موفق آماده شود.
