نقش بازی های تعاملی در تقویت مهارت های حل مسئله کودکان

بازی های تعاملی و مهارت حل مسئله؛ حل مسئله یک مهارت ضروری برای کودکان است که در کودکی به آن نیاز داشته و با تقویت آن در بزرگسالی هم به آن نیازمند خواهند بود. این مهارت را می‌توان به شیوه‌های مختلفی از سنین کودکی تقویت کرد و یکی از آنها هم بازی است. رایج‌ترین و بهترین شیوه یادگیری در کودکان، بازی کردن است. بچه‌ها نیازها و خواسته‌ها و حرف خود را با بازی به ما می‌زنند و از طریق بازی هم خیلی مفاهیم را یاد می‌گیرند.

بازی های تعاملی و مهارت حل مسئله

بازی‌های تعاملی و مهارت حل مسئله در سنین پایین در عملکرد اجتماعی کودک تأثیر بسزایی داشته و او را آماده مواجهه با چالش‌ها و مشکلات آتی می‌کند. در ادامه ضمن بررسی نقش بازی‌های تعاملی و مهارت حل مسئله کودکان، به انواع بازی‌های مفید در این زمینه هم می‌پردازیم.

مهارت حل مسئله چیست؟

پیش از پرداختن به نقش بازی‌های تعاملی و مهارت حل مسئله ببینیم این مهارت اصلاً چیست که نیاز به تقویت دارد. مهارت حل مسئله باعث می‌شود تا کودک با انواع چالش‌های ریز و درشت زندگی به شیوه‌ای صحیح مواجه شود. او در ابتدا باید بتواند مسئله را تشخیص دهد، آن را شناسایی و تجزیه و تحلیل کند و بعد گزینه‌های مختلف برای حل آن را بررسی کند. در نهایت، پس از انتخاب گزینه صحیح، دست به اقدام و در واقع حل مسئله بزند. مهارت حل مسئله علاوه بر کمک به کودک در بهبود درسش، می‌تواند اعتماد به نفس او را هم تقویت کرده و او را آماده مواجهه با چالش‌های بزرگ‌تر کند.

کودکانی که مهارت حل مسئله را در خود تقویت می‌کنند به راحتی حاضر به پذیرش هر کاری نیستند و راه‌های پیش روی خود را ارزیابی کرده و هر حرفی را قبول نمی‌کنند. این یعنی تقویت تفکر انتقادی که در آینده هم بسیار به‌کار می‌آید. کودک از سنین پایین در همان مراحل اولیه رشد و توسعه مهارت حل مسئله را یاد می‌گیرد. او با بازی کردن و تعامل با اشیا قادر به پرورش این مهارت در خود خواهد بود. بازی‌های تعاملی و مهارت حل مسئله ضمن پرورش این مهارت در کودکان، مهارت‌های اجتماعی آنها را هم بهبود می‌دهد.

چرا بازی اجتماعی در مهارت حل مسئله مهم است؟

عامل مهمی که در اهمیت بازی‌های تعاملی و مهارت حل مسئله نقش دارد، تمرین مهارت اجتماعی و همکاری است. در صورتی که کودک در فعالیت‌های گروهی و همکاری با دیگران، به حل مسئله بپردازد، می‌تواند ارتباط مؤثر با کودکان دیگر شکل دهد، مهارت اجتماعی خود را تقویت کند و در عین حال به صورت گروهی یک مشکل را برطرف کند. همچنین این گروه فرصت تفکر خلاقانه و ایده‌پردازی را هم به کودک می‌دهد. کودک موقع بازی ذهنی باز دارد و می‌تواند با بررسی راهکارهای مختلف، راهکار درست را بیابد. همچنین کودکان در این شرایط دارند تمرکز و توجه دقیق به جزئیات را هم تمرین می‌کنند.

کدام بازی‌های تعاملی به مهارت حل مسئله کمک می‌کنند؟

بازی‌های بسیاری می‌توانند مهارت حل مسئله را در کودک تقویت کنند. بازی‌های تعاملی و مهارت حل مسئله با تقویت ارتباطات اجتماعی کودکان نقش مهمی در جامعه‌پذیری و ادغام اجتماعی آنها هم دارند. در ادامه به معرفی برخی از این بازی‌ها می‌پردازیم:

1. پازل

کودک در پازل بازی با دیگر دوستانش باید به شیوه‌های مختلف قطعات را ترکیب کند تا یک ترکیب‌بندی نهایی بسازد. پازل‌های مختلف ساده تا پیچیده می‌توانند برای زمان طولانی بچه‌ها را درگیر کنند تا مثلاً با ایجاد گروه‌بندی قسمت‎های مختلف را پیدا کرده و به هم در حل یک مسئله و ساخت یک کل منسجم کمک کنند. زمانی که کودکان به تصویر پایانی حاصله، نگاه می‌کنند، دارند به دستاورد کار گروهی خود می‌نگرند که در تقویت انسجام گروهی آنها و اعتماد به نفسشان کمک می‌کند.

2. لگو

لگو هم مانند پازل از جمله بازی‌های تعاملی و مهارت حل مسئله است که نه تنها به کودک کمک می‌کند تا با دوستانش تعامل برقرار کرده و یک کار گروهی انجام دهد، بلکه با تقویت و پرورش مهارت خلاقیت خود، سازه‌ای نوین خلق کند. خلق کردن یک پدیده تازه، با کمک گروهی، به کودک احساس قدرت و توانمندی می‌دهد. همچنین تلاش برای ایجاد سازه به کودکان کمک می‌کند تا مسائل مختلف را از زوایای مختلف بررسی کنند.

3. انواع بازی های صفحه‌ای

یکی دیگر از بازی‌های تعاملی و مهارت حل مسئله، بازی‌های صفحه‌ای هستند. این بازی‌ها ضمن تقویت تفکر استراتژیک، به کودکان کمک می‌کنند تا با دیگران همکاری کنند و با هم به حل مسئله بپردازند. این بازی‌ها معمولاً به کودک امکان می‌دهند تا استراتژی‌های مختلف برای حل مسئله را امتحان کند و دست به آزمون و خطا بزند.

نتیجه‌گیری

بازی‌های تعاملی و مهارت حل مسئله در رشد و پرورش کودک نقش مهمی دارند. کودکان در سن رشد خود یاد می‌گیرند که با همکاری دیگران، با مسئله مواجه شده و برای حل آن دست به اقدام بزنند. آموزش این مهارت باعث می‌شود تا فرد هنگام بروز مشکلات فرار نکند، آنها را نادیده نگیرد، ابعاد و زوایای مختلف مسائل را بررسی کند و البته بتواند در گروه و با سایر افراد موقع تعامل اجتماعی یک مسئله را حل کند. این مهارت می‌تواند بعدها در محیط کار برای افراد اهمیت زیادی پیدا کرده و یک مهارت مهم محسوب شود.