کاهش استرس در کودکان با اسباب بازی چگونه امکانپذیر است؟ شاخصه مهم کودکی و بچگی کردن در تمام دنیا بازی است. کودکی که بازی نکند، یعنی مشکلی در کار است. بازی برای کودک به معنی کاری برای گذراندن وقت نیست. بازی کردن در کودکان کارکردهای بسیاری دارد. بسیاری از کودکانی که از انواع تروماها و آسیبهای مختلف همچون آزار جنسی، آسیب از خشونت خانوادگی یا فقدان عزیزان رنج میبرند، با بازیدرمانی مشکلات خود را نشان خواهند داد. خیلی مواقع بازی در کاهش استرس در کودکان هم نقش دارد. به خصوص بعضی اسباببازیها اساساً به همین دلیل طراحی و ساخته شدهاند تا علاوه بر سرگرم کردن کودک، استرس او را هم کم کنند.
افراد گاهی متوجه میشوند که حرکت دادن، چرخاندن یا دستکاری با یک شیء به آنها کمک میکند تا آرامش خود را بازیابند. به عنوان مثال، افرادی که از نوعی اضطراب به نام اختلال وسواس-اجبار (OCD) رنج میبرند، در حرکات تکراری مانند پیچاندن موهایشان یا خارج کردن پوسته ی بدن خود احساس ارامش پیدا میکنند. آنها از این رفتارهای تکراری برای تعادل و کم کردن وسواس و اضطراب خود استفاده میکنند.
مطلب پیشنهادی: تاثیر بازی در تقویت هوش کودک
اسباب بازی ها چگونه به کاهش استرس در کودکان کمک میکنند؟
از چه روشی برای کاهش استرس در کودکان استفاده کنیم؟ برای برخی از افراد، حرکات عصبی ممکن است بخشهایی از مغز که در تمرکز نقش دارند را فعال و تحریک کند. حرکات تکراری میتوانند به عنوان رفتارهای جابجایی عمل کنند تا استرس را کاهش دهند. تحرک یا حرکات مداوم ممکن است شامل ضربه زدن انگشتان به سطوح، تکان دادن زانوها و پیچیدن موها، در افراد مبتلا به اختلال کمبود توجه و بیشفعالی این موارد گاهی یک مکانیسم سازگار کننده برای بدن است تا تنش ها را آزاد کند. همچنین میتواند تمرکز را در افراد مبتلا به اختلالات توجه افزایش دهد.
تاثیر اسباببازیها در کاهش استرس کودکان
اسباببازیهای فیدجت در این موارد ممکن است کمک کنند. اسباب بازیهای مختلفی مثل فیجت ها و اسلایم ها به دستان شما احساسی جالب و سودمند میدهند، تا ذهن بتواند به طور مؤثر توجه خود را روی آن ها هدایت کند و در صورت نیاز آرامش یابد. برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره انواع اسباب بازیهای فیدجت و نحوه استفاده آنها برای کمک به کاهش اضطراب، ادامه مطلب را بخوانید.
افرادی که اضطراب دارند ممکن است هنگامی که احساس نگرانی، بیقراری، بی صبری یا عصبانیت میکنند، حرکات مکرر دست یا حرکات کوچک با انگشتان داشته باشند. اسباب بازیهای فیجت به این حرکات گره میخورد ، یک راه خروج میدهند که ممکن است به آرامش عصبی فرد کمک کند، استرس را تسکین داده و به عنوان یک عامل پرت کننده ی حواس در محیطهای بسیار تحریککننده عمل کند. این اسباب بازی فرد را از هرگونه فکر یا وضع مضطرب خارج میکند و به صورت موقت آسایش را برای او فراهم میکند.
دکتر سو وارمان، روانپزشک مطرح نیویورکی معتقد است که: «این کار به افراد جایگاه مناسب برای پارک کردن نگرانیهای ذهنشان میدهد. حس ریتمیک هر حرکتی شبیه به لگد زدن پاها یا تکان دادن پا است و شکلی از رفتارهای خودآرامی محسوب میشود» او اضافه میکند: «بعضی از اسباببازیها، هنگام استفاده توسط بزرگسالان، میتواند زمان مورد نیاز برای استراحت را نیز برای ایشان فراهم کند.»
مطلب پیشنهادی: بازی والدین با کودکان; فواید باورنکردنی که نمیدانید?
انواع اسباببازیهای کاهنده استرس
خوشبختانه در عصر حاضر در بازار، مجموعة گستردهای از اسباببازیهای فیجت و آرامشبخش در انواع شکل و اندازهها وجود دارد که به نیازهای شخصی شما پاسخ میدهد. دکتر وارما میگوید: «افراد مختلف اسباببازیهای مختلف را مفیدتر در نظر خواهند گرفت و خوشبختانه قیمت آنها به حدی مناسب است که بتوانید بیش از یک نوع را تست کنید». در ادامه چند نمونه از این اسباببازیها را معرفی خواهیم کرد.
-
اسپینر
حتماً دیدید که برخی افراد وقتی عصبی هستند دسته کلید را در دست میچرخانند یا سکهای را در انگشت خود میگردانند. ما معمولاً این کار را ناخودآگاه انجام میدهیم؛ چون صرفاً حس خوبی از آن میگیریم. حال اسباببازی جدید اسپینر فیجت با همین کارکرد لذتبخش به بازار آمده است که مورد استقبال روانشناسان و متخصصین هم قرار گرفته و در بسیاری از مواقع خرید آن را به افراد توصیه میکنند.
اسپینر فیجت، معمولاً از پلاستیک یا فلز ساخته میشود و یک ابزار سه پره است که در دست شما جای میگیرد و قابل چرخش است. این اسباببازی برای افرادی که با حالات عصبانیت دست سروکار دارند، مفید است. به گفته روانشناسان اسپینر فیجت ضداضطراب و ضد استرس بوده و استفاده از آن باعث تمدد اعصاب و افزایش تمرکز مغز انسان میشود. کوچک بودن این ابزار این امکان را در اختیار افراد قرار میدهد تا هرجا که باشند بتوانند از آن استفاده کنند. این در حالی است که در حالت سختتر، مهار اسپینر فیجت با یک انگشت کار را سختتر میکند و تمرکز زیادی نیاز دارد که خود مفید است.
-
توپهای اسلایمی
توپهای اسلایمی در اندازه، شکل و جنس متفاوتی وجود دارند و میتوانند به کاهش تنش و آرام کردن اعصاب کمک کنند. بازی با این توپها رفتاری را به همراه دارد که باعث آرامش فرد میشود. آنها همچنین التهاب مفاصل را تسکین میدهند و عضلات مچ دست و دست را قوی میکنند. دکتر وارما میگوید: «حرکت فشار دادن به توپ یا حتی فشار دادن به مشت خودمان و رهاسازی آن بخشی از یک تمرین آرامش به نام آرامیدگی پیشرونده عضلانی است».
بعضی از توپهای اسلایمی ويژگيهای خاصي نظير بوي خاص برای کمک به کاهش استرس يا گزيدههای مقابله با تقويت عضلات در فعاليت درمان فيزيكي دارند. حتی بعضی از آنها دارای جملات تأکیدی مثبت هستند که بر روی آنها نوشته میشوند تا انگیزه و تسکین بیشتری را برای فرد فراهم کنند. حتماً به شما توصیه میکنیم که خودتان و کودکتان هر زمان که احساس اضطراب، خشم و یا ناراحتی داشتید بازی با توپ اسلایمی را امتحان کنید و تأثیر آن را در آرامش خود ببینید.
-
خمیر بازی یا خمیر اسلایم
خمیر بازی اسباببازی جدیدی نیست. ما از کودکی خمیربازی میکردیم و با این خمیرهای نرم در دستانمان اشکال مختلف رنگی میساختیم. خمیر اسلایم نیز یک وسیله کاربردی جدید است که همان کارکرد را دارد. خمیر اسلایم یک حالت ژلاتینی دارد و از مواد کمخطر و سالم درست شده است. همچنین تنوع رنگی آن از خمیر بازی بیشتر بوده و رنگهای شاد و شبرنگ هم دارد. اسلایم از پلیمرهای بهداشتی درست شده و انعطافپذیری و قابلیت تغییر شکل آن امکان درست کردن اشکال خلاقانه را فراهم میکند. در واقع یک وسیله متداول در خانهها و کلاسهای درس، خمیر بازی یا خمیر اسلایم است.
همچنین میتوان آن را یک اسباببازی حسی هم در نظر گرفت. همانند توپ اسلایمی؛ اسلایم یا خمیر بازی نیز تنش و استرس را کاهش میدهد. آنها در رنگهای مختلف و اندازه جیبی در بازار وجود دارند. همچنین ابزاری بیصدا هستند که نسبت به سایر اسباببازیها، مانند اسپینر حواسپرتی کمتری را به همراه دارند. ضمن اینکه صداهایی که از حبس هوا در بین لایههای مختلف خمیر اسلایم با فشار دادن آن بیرون میآید لذت زیادی در ما ایجاد میکند. در برخی از این خمیرها از اسانسهای خوشبو هم استفاده شده که تأثیر این بازی را دوچندان میکند.
علاوه بر کاهش اضطراب، خمیر اسلایم به تقویت عضلات دست کودکان هم کمک میکند. خمیر اسلایم علاوه بر کاهش استرس در کودکان جنبه آموزشی هم داشته و به کودکان مفاهیمی مانند نرمی، سفتی، سبکی، سنگینی، گرمی و سردی را آموزش میدهد. اشکال مختلفی که کودکان با خمیر بازی و یا خمیر اسلایم درست میکنند، شیوه صحبت کردن آنها با ما است. خیلی وقتها بچهها قادر به بیان استرس و اضطراب یا نگرانیهای خود نیستند و بازیهای آنها خود راه انتقال احساساتشان به ما خواهند بود.