داشتن اسباببازی زیاد برای کودکان همیشه مفید نیست، چراکه میتواند منجر به کاهش تمرکز، بیحوصلگی و ناتوانی در انتخاب شود. حتماً کودکی خودمان را یادتان هست. زمانی که اسباببازیها شامل عروسک و ماشین میشد. بعدتر لگو آمد و تنوع عروسکها به مرور بیشتر شد. با پیشرفت تکنولوژیک اسباببازیهای پیشرفته دیجیتال آمدند. حالا که به اسباب بازی فروشیها سر میزنید، مغزتان از اینهمه چیزهای جدید و پرزرقوبرق سوت میکشد. با خودمان فکر میکنیم که زمان ما بهتر بود یا الان؟ یا شاید زمان پدرها و مادرهایمان که اسباببازیشان تیله و توپ و عروسک پارچهای بود؟ آیا اسباببازی زیاد و کودکان امروز رؤیای بچگیهای ما هستند؟
اسباب بازی زیاد و کودکان، حتماً چنین شرایطی را تجربه کردید؛ کودک شما با دوستش مشغول بازی است، اگر تعداد زیادی اسباببازی روی زمین یا در محیط باشد، هر دو کودک ممکن است زمان زیادی را صرف دعوا بر سر اسباببازیها کنند. حال اگر فقط دو ماشین یا یک توپ در محیط باشد، آنها خیلی زود به این نتیجه میرسند که برای بازی باید باهم مشارکت و همکاری کنند. به نظر شما کدامیک بهتر است؟ اسباب بازی زیاد یا کم و ساده؟

اتاقی پر از اسباب بازی زیاد و کودکان!
بهتر است با این پرسش شروع کنیم؛ وقتی کودکان اسباب بازیهای زیادی داشته باشند چه اتفاقی می افتد؟
مشکلات و چالشهای کودکان با اسباببازیهای زیاد به موقعیتهای گروهی محدود نمیشود. همین مشکلات در خانهها نیز پیش میآید. چه یک فرزند یا پنج فرزند داشته باشید، تعداد زیاد اسباببازیها میتواند منجر به مشکلات زیادی شود که با محدود کردن اسباببازیها به راحتی میتوانید از بروز این مشکلات جلوگیری کنید.
مشکلات فراهم کردن اسباببازی زیاد برای کودکان:
برخی از مشکلات شایع در بین کودکان بههنگام داشتن اسباببازیهای زیاد و متنوع میتواند شامل موارد زیر باشند:
-
آنها در به اشتراک گذاشتن اسباببازیهای خود با دیگران مشکل دارند:
هرکه بامش بیش، برفش بیشتر! داشتن اسباببازیهای زیاد میتواند یکسری خصوصیات را در کودکان پرورش دهد که شاید برایشان دردسرساز شود. کودکانی که غرق در انواع اسباببازیها شدهاند، بیشتر تمایل به انباشت و نگهداشت وسایل خود دارند و نمیتوانند آن را با دیگران به اشتراک بگذارند.
-
بیشازحد تکانشی عمل میکنند:
بروز رفتارهای تکانشی در کودکانی که اسباببازی زیاد دارند معمولاً شایع است. آنها دست به رفتارهای ناگهانی میزنند و گاه هم صبر و شکیبایی خود را در مقابل دیگران از دست میدهند.
-
اسباببازیهای زیاد سبب محدود شدن خلاقیت کودک میشود:
همه ما با اصطلاح محدودیت، خلاقیت میآورد آشنا هستیم. در صورتی که کودک شما یکسری لگو داشته باشد و با چسباندن قطعات آن یک گوشی برای خود درست کند، خلاقیت بیشتری خواهد داشت تا زمانی که یک گوشی اسباببازی دیجیتال و پیشرفته حاضر و آماده در اختیارش باشد.
-
به دلیل داشتن اسباببازیهای متنوع، کودک مسئولیتی در قبال وسایلش ندارد و از آنها مراقبت نمیکند:
این مسئله در اسباببازی زیاد و کودکان دیده میشود. کودک با خودش فکر میکند که هر اتفاقی برای وسایل من بیفتد، در کسری از ثانیه جایگزین خواهد شد، پس نگرانی از مراقبت از وسایلش نخواهد داشت.
-
کودک در سرگرمکردن خود دچار مشکل میشود:
حالا فرض کنید با کودکتان در مطب دکتر هستید و اینترنت و تلفن کار نمیکند و کودک شما باید بدون اسباببازیهای متنوع خودش، ساعتها به انتظار نشسته و خودش را سرگرم کند. اینجا است که دردسرها شروع میشود.
-
فعالیت و تحرک بدنی کاهش مییابد:
کودک از اتاقی که پر از اسباببازیهای جذاب و متنوع شده بیرون نمیآید. این مسئله نه تنها باعث کاهش فعالیت بدنی و تحرک او میشود (برای اینکه برود پارک یا در حیاط خانه با دیگر بچهها بازی کند)، بلکه او را از دیگر اعضای خانه و جامعه هم دور میکند، چون هرچه میخواهد در اتاقش فراهم است.
-
کودک در مهارت حلمسئله دچار ضعف میشود:
انبوه اسباببازیها و وسایل سرگرمی، مانع از تفکر انتقادی و مهارت حل مسئله کودک میشود، چراکه با وجود انواع اسباببازیها، مسئلهای برای حل کردن نیست.
-
نارضایتی کودک افزایش مییابد:
هرچقدر تعداد اسباببازیهای بیشتر، کودک ناراضیتر. چون اگر باز هم از کنار اسباببازیفروشی رد شوید و اسباببازیای را ببیند که ندارد، دوست دارد آن را به انبوه داراییهای خود اضافه کند!
-
بههنگام بازی، آشفته و نامتمرکز بهنظر میرسند:
این تنوع بالای اسباببازیها میتواند منجر به گیج شدن کودک شود و او نتواند بین وسایل متنوع دست به انتخاب بزند که با کدامیک بازی کند! برای همین دستی به یکی میزند و نامتمرکز به سراغ دیگری میرود.
بهتر است بهجای خریدن اسباببازیهای بیشتر و هرروزه برای فرزند خود، اقدامات زیر را انجام دهیم؛
- شروع به نظم دادن به اسباببازیهای کودک کنید.
- از خریدن اسباببازیهای بیشتر خودداری کنید.
- فضای بازی کودک را محدود کنید.
- فضایی برای نگهداری اسباببازیها و رسیدگی به تعمیر سایر اسباببازیهای خراب کنید.
معایب اسباب بازی زیاد و کودکان
-
کودک در به اشتراک گذاشتن اسباببازیهای خود با دیگران مشکل دارند.
کودکان به طور طبیعی اشتراک گذاری را دوست دارند. کودکان دوست دارند اشیاء یا خوراکیهایی را به شما بدهند و از شما بخواهند آنها را به خودشان پس بدهید. اگر به کودکان نوپا یک کاسه پر از خوراکی بدهید، با خوشحالی به همه افراد حاضر در اتاق خوراکی را تعارف میکنند. این به این دلیل است که کودکانی که آرام و راحت هستند، دوست دارند چیزهای مورد علاقه خود را با شما به اشتراک بگذارند. پس چرا کودک خردسالی که اسباببازیهای زیادی دارد در به اشتراک گذاشتن آنها مقاومت دارند ؟
پاسخ ساده است، داشتن اسباببازیهای زیاد در واقع باعث ایجاد استرس در کودکان میشود. این استرس احساس آرامش و امنیت را در کودکان میکاهد، و به نوبه خود باعث شکست آنها در بهاشتراکگذاری وسایلشان میشود.
-
کودک بیشازحد تکانشی عمل میکند.
انتخاب اسباب بازی مناسب برای کودکان اهمیت بسیار زیادی دارد. وقتی کودکان اسباببازیهای زیادی برای انتخاب دارند، خیلی زود غرق آنها میشوند. آنها نمی دانند با همه این اسباببازیها چه کنند. کودکان سیستم عصبی نابالغی دارند که پردازش محرکهای زیاد در یک زمان را برای آنها دشوار میکند. این تحریک بیش از حد میتواند آنها را عصبانی و آشفته کند و تمرکز آنها را کاهش دهد. کودکان غرقشده و بیشازحد تحریکشده با اسباببازیهای گوناگون، نمیتوانند روی یک مسئله تمرکز کنند تا از آن درس بگیرند. اسباببازیهای زیاد به این معناست که آنها یاد نمیگیرند که با خیال راحت بازی کنند.
-
اسباببازیهای زیاد سبب محدود شدن خلاقیت کودک میشود.
هر چه کودکان اسباببازیهای بیشتری داشته باشند، بیشتر برای اکتساب یک شیء خاص پافشاری میکنند. جاشوا بکر، در کتاب خود با عنوان “بدون ریخت و پاش کودکی” توضیح میدهد که چگونه آزمایشی را انجام دادند و در آن مهدکودکی را متقاعد کردند که همه اسباببازیها را به مدت سه ماه حذف کنند. اگرچه در ابتدا کسالت آور بود، اما کودکان خیلی زود شروع به اختراع بازیهای مختلف کردند و از تخیلات خود برای تولید بازی استفاده کردند. این مطالعه نشان میدهد که اسباببازیهای زیاد از رشد تخیل کودکان جلوگیری میکند. همچنین نشان میدهد وقتی که اسباببازیهای اضافی را حذف کنید، کودکان بهطور طبیعی از تخیل خود برای انجام بازی استفاده میکنند.
-
به دلیل داشتن اسباببازیهای متنوع، کودک مسئولیتی در قبال وسایلش ندارد و از آنها مراقبت نمیکند.
اسباب بازی زیاد و کودکان; هنگامی که کودکان تعداد زیادی اسباببازی دارند، نمی توانند ارزش وسایل خود را درک کنند. وقتی وسیلهای خراب میشود بنظرشان اهمیّتی ندارد، آنها با خود میگویند: “من از آن خسته شدهام و اسباببازیهای زیادی برای بازی دارم”. اگر همیشه جایگزینی وجود داشته باشد، کودکان هرگز یاد نخواهند گرفت که برای وسایلشان ارزش قائل شوند.
-
کودک در سرگرمکردن خود دچار مشکل میشود.
دادن اسباببازیهای متنوع به کودکان که موجب کاهش قدرت تخیل آنها میشود، به آنها میآموزد که برای سرگرمکردن خود نیاز به اسباببازی دارند؛ پس آنها نمیتوانند به تنهایی خودشان را سرگرم کنند. در چنین شرایطی، فرزندانتان در نهایت برای هر چیز کوچکی به شما نیاز خواهند داشت.
-
فعالیت و تحرک بدنی کاهش مییابد.
کودکان شما اگر اتاقی پر از اسباببازی نداشته باشند، به احتمال زیاد بیرون از خانه بازی میکنند. این موضوع شامل نوجوانان نیز میشود؛ وقتی تلفن همراهش را از او میگیریم، بیرون میرود تا با دوستانش قوتبال یا دوچرخهسواری کند. کودکانی که بیشتر در فضای باز بازی میکنند، تحرک و فعالیت بدنی بیشتری دارند. ورزش در سطوح مختلف برای کودکان مناسب است؛ کودکانی که به اندازه کافی تحرک دارند و ورزش میکنند نه تنها سالمتر هستند، بلکه شادتر هستند و حتی بهتر میخوابند.
-
کودک در مهارت حلمسئله دچار ضعف میشود.
وقتی کودکان اسباببازیهای زیادی دارند، مهارتهای مهمی همچو.ن مهارت حلمسئله را نمیآموزند. شما میتوانید این مسئله را بهوضوح زمانی که یک کودک در تلاش است تا بفهمد چگونه یک اسباببازی کار میکند، ببنید. با داشتن اسباببازیهای زیاد و متنوع، کودک تسلیم آنها است و بدون نیاز به تلاش برای کشف یک بازی، بسیار راحت به سراغ دیگری میرود.
-
نارضایتی کودک افزایش مییابد؛ هرچه بیشتر داشته باشد، بیشتر میخواهد.
هر چه کودکان اسباببازیهای بیشتری داشته باشند، احساس نارضایتی بیشتری میکنند. وقتی کودکان با اسباببازیهای متنوع احاطه میشوند، همواره ناراضی هسند، زیرا همیشه یک بازی بهتر، جذابتر و سرگرمکنندهتر وجود دارد که او آن را ندارد. آنها همیشه بازی جدیدی دریافت میکنند و همیشه بازیهای بیشتری میخواهند.
-
بههنگام بازی، آشفته و نامتمرکز بهنظر میرسند.
کودکان نه تنها در بازی با اسباببازیهایی متنوع غرق میشوند، بلکه در آشفتگی آن اسباببازیها نیز غرق میشوند. آیا تا به حال از فرزندتان خواستهاید که اتاقش را تمیز کند و سپس متوجه شده باشید که او کاری برای اتاقش نکرده؟ مشکل این است که آنها نمی دانند از کجا شروع کنند زیرا بازیهای زیادی وجود دارد، بنابراین تصمیم میگیرند هیچ کاری نکنند.
-
از کجا شروع کنیم؟ چگونه تعداد اسباببازیها را کاهش دهیم؟
در مورد تأثیر منفی اسباببازیهای متنوع و زیاد بر کودکان صحبت کردهایم. با این حال، اسباببازیها به خودی خود بد نیستند. اسباببازیها در واقع میتوانند الهامبخش مهارتهای بازی سازنده و تخیلی باشند. به لگوها، لباسهای آراسته و لوازم هنری فکر کنید. مشکل همواره از تعداد زیاد اسباببازیها ناشی میشود؛ اما اگر متوجه شدید که کودکان شما اسباببازیهای زیادی دارند، نگران نباشید. چند راه حل بسیار کاربردی وجود دارد که می توانید از همین امروز شروع به اجرای آن در خانه کنید!
-
شروع به پاکسازی کنید.
تنها راه برای کمک به کودکان خود برای غلبه بر مشکلات مربوط به اسباببازیهای زیاد، حذف اسباببازیهای اضافی است. گفتن این کار آسانتر از انجام آن است؛ برای اینکه آن را ساده کنید و از تحت فشار قرار دادن خودتان و فرزندانتان جلوگیری کنید، آهسته پیش روید.
برای شروع، اسباببازیهای قدیمی را که دیگر با آنها بازی نمیشود را جمعآوری کنید. اگر مفید نیستند دلیلی ندارد که فضای خانه شما را اشغال کنند. سپس، از شر همه اسباببازیهای که هدیه جشن تولد هستند خلاص شوید. این کار را برای همه اسباببازیهای شکسته و همه اسباببازیهای تکراری نیز دنبال کنید.
وقت آن است که به سراغ اسباببازیهای بزرگی بروید که فضای زیادی را اشغال میکنند. اگر آنها آیتم های مورد علاقه کودک شما نیستند و یا به طور مرتب با آنها بازی نمیکند، حذفشان کنید.
برای اسباببازیهای باقیمانده، کودکان را در فرآیند کاهش بینظمی مشارکت دهید؛ با آنها صحبت کنید و به آنها بگویید که چرا می خواهید تعداد اسباببازیهای آنها را محدود کنید. در عین حال، به کودک خود اطمینان دهید که اسباببازیهایی را که فرزندتان واقعاً دوست دارد و فکر میکند خاص هستند را از او دور نخواهید کرد.
در مرحله بعد، اجازه دهید آنها در تصمیمگیری در مورد اینکه چه چیزی میماند و چه وسایلی دور ریخته میشوند به شما کمک کنند. با این حال، به یاد داشته باشید که فرزند شما به احتمال زیاد میخواهد همه چیز را نگه دارد، بنابراین انتخابهای خاصی به او بدهید. 4 یا 5 اسباب بازی را انتخاب کنید و بپرسید کدام یک را میخواهید نگه دارید؟.
-
از خریدن اسباببازیهای بیشتر خودداری کنید.
بیایید واقعبین باشیم؛ کودکان شما برای خودشان اسباببازی نمیخرند، آنها از شما یا از فامیل و دوستان اسباببازیها را دریافت میکنند. ابتدا از خود بپرسید “چرا این همه اسباببازی در خانه من وجود دارد؟” اکنون، به یاد داشته باشید که شما پدر و مادر هستید و این بدان معناست که شما مرزها را تعیین میکنید؛ بنابراین، اولین مرزی که باید تعیین کنید این است که از خرید جدیدترین اسباببازیها برای کودکتان خودداری کنید.
در مرحله بعد با فامیل و دوستان خود صحبت کنید و از قبل به آنها اطلاع دهید که میخواهید تعداد اسباببازیها را در خانه خود محدود کنید. وقتی با آنها صحبت میکنید، با ارائه ایدههای جایگزین برای هدیه به کودکتان، به آنها کمک کنید. هدایایی که تجربیاتی مانند بلیط سینما، بلیط باغوحش، بستنیفروشیها به دنبال دارند، همگی جایگزینهای عالی برای اسباببازیها هستند. اگر فامیل بر خرید اسباببازی اصرار دارند، پیشنهاداتی برای اسباببازیهایی ارائه دهید که تخیل را برانگیزد، بازیهایی مانند لوازم هنری، لگو یا بازیهای تختهای.
-
فضای بازی کودک را محدود کنید.
وقتی محدودیت فضای فیزیکی برای نگهداری اسباببازیها وجود داشته باشد، کودکتان یاد میگیرد که اگر اسباببازی جدیدی تهیه کنند، باید اسباببازی بزرگتر را کنار بگذارند؛ از این پس، “قانون یکی بخریم، یکی اهدا کنیم” در خانه اعمال میشود. وقتی میدانیم که باید از شر بازی خلاص شویم که قبلاً مالک آن هستیم، فقط چیزهایی را میخریم که واقعاً میتوانیم استفاده کنیم. در این گام، فرزندان شما اهمیت انتخاب دقیق را خواهند آموخت.
-
فضایی برای نگهداری اسباببازیها و رسیدگی به تعمیر سایر اسباببازیهای خراب کنید.
پیشنهاد میشود فضا یا زمانهایی را ماهانه درنظر بگیرید و با کودک به تعمیر اسباببازیهای موردعلاقه او بپردازید. طولی نمیکشد که شما و فرزندانتان متوجه مزایای اسباببازی کمتر خواهید شد. در این مدت، صبور باشید و قوی بمانید، خلاصشدن از شر اسباببازیها ممکن است بهترین تصمیمی باشد که شما برای فرزند خود میگیرید.