اسباب‌بازی‌ها و فعالیت‌های مفید برای افزایش مهارت‌های رشدی در کودکان نوپا

برای افزایش مهارت‌های رشدی در کودکان نوپا چه کنیم؟ هنگامی که به دنبال اسباب‌بازی‌ها و فعالیت‌های مناسب برای افزایش مهارت‌های رشدی در کودکان نوپا هستید، بسیار مهم است مواردی را که باعث افزایش سطح مهارت‌های کودک در زمینه‌هایی مختلفی مانند رشد حرکتی، رشد کلامی، رشد اجتماعی و عاطفی می‌شود، انتخاب کنید. گزینه‌های زیادی برای انتخاب وجود دارد و کودکان معمولاً با هر مدل اسباب‌بازی که در اختیارشان می‌گذارند، بازی می‌کنند.

هنگام انتخاب اسباب‌بازی برای کودک نوپا به ویژگی‌های مهمی از جمله ایمنی، مقاوم‌بودن (دوام داشتن) و سرگرم‌کننده‌بودن آن توجه کنید. مواردی را انتخاب کنید که علاوه بر درگیرشدن کودک با آن، فرصتی برای یادگیری علت و معلولی نیز دارا باشد. اسباب‌بازی‌هایی با انواع رنگ، اشکال، چراغ‌ها و دکمه‌ها، باعث افزایش مدت‌زمان بازی کودکان نوپا با آن‌ها می‌شوند. اسباب‌بازی‌های کلاسیک دهه‌های ۶۰ و ۷۰ میلادی که برخی از آن‌ها هنوز هم تولید می‌شوند، نمونه‌های مناسبی برای کمک به افزایش مهارت‌های رشدی در کودکان نوپا هستند.

مطلب پیشنهادی: اتاقی پر از اسباب‌بازی های جذاب و شگفت انگیز

انواع اسباب‌بازی‌های مفید برای افزایش مهارت‌های رشدی در کودکان نوپا

1. بازی تطابق شکل (یا یافتن هم‌شکلی)؛

   یکی از بهترین اسباب‌بازی‌ها برای کودک نوپا، بازی تطبیق اشکال است. برندها و انواع مختلفی از این بازی وجود دارد که هر کدام به‌نوعی به رشد مهارت‌های کودکان نوپا کمک می‌کنند. بهترین نوع تطبیق شکل، مدلی است که دارای قطعات بزرگی باشد و بدون اشکال پیچیده باشد. شما باید به دنبال مدلی باشید که شامل حداکثر چهار نوع شکل هندسی باشد و قطعات را به‌راحتی بتوان از آن خارج کرد. این بازی (تطبیق‌دهنده اشکال) به بهبود مهارت‌های حرکتی، شناختی و اجتماعی کودک کمک می‌کند.

2. پازل سه‌تکه؛

   پازل‌ها برای بهبود مهارت‌های اجتماعی، حرکتی، شناختی و عاطفی بسیار مفید هستند. در ابتدا بهتر است با پازل‌های کوچک یا دارای سه یا چهار قطعه شروع کنید. کودک نوپا علاقه‌ی زیادی به بازی با قطعات، برداشتن و نگاه‌کردن به آن‌ها و در نهایت قراردادن پازل در جای خود دارد. کودک بعد از مدتی تمرکز و تمرین‌کردن، یاد می‌گیرد هر قطعه را در جای درست خود قرار بدهد. کودک را تشویق کنید که قطعات را در دست خود نگه دارد و در جای مناسب قرار دهد.

   

3. لگوها؛

   بازی‌هایی مانند روی‌هم چیدن لگوها فرصتی برای بهبود مهارت‌های متعدد از جمله رشد مهارت‌های حرکتی، کلامی، شناختی و اجتماعی ایجاد می‌کند. شما می‌توانید درباره‌ی اشکال، رنگ‌ها و بافت لگو با کودک خود صحبت کنید. از کودک خود بپرسید که در حال درست‌کردن چه چیزی است (هرگز فکر نکنید که شما می‌دانید کودک قصد درست‌کردن چه چیزی را دارد). قطعات لگو برای افزایش قدرت و مهارت دست بسیار مناسب هستند. از 18 ماهگی به بعد می‌توانید به کودک لگوهایی با قطعات بزرگ یا با تعداد بالا بدهید.

4. حباب‌ بازی؛

   حباب‌ها برای کودکان نوپا بسیار سرگرم‌کننده هستند، زیرا که آن‌ها را تشویق به دویدن، پریدن و دنبال‌کردن آن‌ها می‌کنند. شما می‌توانید حباب‌های آماده را از بیرون بخرید، هر چند که درست‌کردن حباب در خانه نیز بسیار آسان است. دستورالعمل‌های زیادی برای درست‌کردن حباب در اینترنت وجود دارد و تقریباً همه آن‌ها برای کودکان بی‌خطر هستند. حباب‌ها برای تقویت و رشد مهارت‌های حرکتی، اجتماعی و شناختی کودک بسیار خوب هستند.

5. کتاب‌های تصویری؛

   خواندن کتاب‌هایی با تصاویر زیاد مانند یک ماجراجویی جدید برای کودک است. نیازی نیست که حتماً کلمات کتاب را برای کودک نوپا بخوانید. بلکه بهتر است روی تصاویر تمرکز کرده و درباره‌ی آن‌ها با کودک صحبت کنید. از کودک بپرسید باتوجه ‌به تصویر روی جلد کتاب فکر می‌کند موضوع کتاب چیست و سپس نظر کودک را درباره‌ی تمام تصاویر کتاب بپرسید؛ احتمالاً از پاسخ‌های خلاقانه‌ی کودک خود متعجب می‌شوید.

6. بازی‌های نمادین به کمک لباس؛

   استفاده از لباس‌های نمایشی یا وانمودی (پوشیدن لباس و نقش بازی‌کردن) برای ایجاد مهارت‌های شناختی، اجتماعی و عاطفی بسیار مؤثر است. پوشیدن لباس و نقش بازی‌کردن بخش بزرگی از رشد است که به کودکان اجازه می‌دهد از دنیای طبیعی خود خارج شوند و مکان و زمان جدیدی را با تخیل درحال‌رشد خود ایجاد کنند.

7. حلقه‌های بازی:

   این اسباب‌بازی عالی و قدیمی به ارتقا رشد مهارت‌های حرکتی و اجتماعی کودک کمک می‌کند. می‌توانید هولاهوپ را روی زمین قرار داده و از کودک بخواهید به داخل یا خارج از حلقه بپرد و یا توپ‌های بزرگ را درون هولاهوپ (حلقه) بغلتانید. همچنین می‌توانید از آن برای کمک به راه‌رفتن کودک استفاده کنید.

8. خوراکی‌های ریز مثل غلات صبحانه یا آجیل‌ها؛

   این مورد جزء اسباب‌بازی محسوب نمی‌شود ولی برای تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف بسیار مناسب هستند. فقط چند عدد علات صبحانه یا آجیل را روی یک سفره یا بشقاب تمیز قرار دهید و از کودک بخواهید آن‌ها را با کمک انگشت شست و اشاره‌ی خود بردارند و داخل فنجان بریزند. به‌تدریج فنجان را کوچک‌تر کنید تا کار کمی برای کودک سخت‌تر شود.

9. مدادشمعی با بدنه‌ی مثلثی (یا مدادشمعی‌های درشت):

   برای بهبود مهارت حرکتی انگشتان دست کودک، مداد شمعی به کار ببرید. لبه‌های مسطح باعث می‌شود که کودک بتواند مدادشمعی را بین انگشت اشاره و انگشت شست نگه دارد و تکان بدهد. همچنین رنگ‌آمیزی روشی عالی برای تقویت تخیل و خلاقیت کودک است.

10. عروسک‌های نمایشی؛

    می‌توانید عروسک‌های نمایشی را به‌صورت آماده بخرید یا خودتان با جوراب یا کیسه‌‌های کاغذی آن را درست کنید. عروسک باعث رشد مهارت‌های حرکتی و کلامی کودک می‌شود و تخیل او را تقویت می‌کنند. از عروسک‌ها برای بازی و صحبت با کودک خود استفاده کنید. همچنین می‌توانید با استفاده از عروسک، شعرهای مهدکودک را بخوانید یا داستان‌ها را مانند نمایش اجرا کنید. یکی دیگر از کاربردهای عروسک، تمرین حالات چهره و بیان احساسات و عواطف مختلف می‌باشد.